د موضوع پېژندنه:
په افغانستان کې له تحول وروسته که له یوې خوا لسګونه زره افغانان د تخلیې پروګرام له لارې له هېواده ووتل، نو له بلې خوا سلګونه افغانان د برازیل د بشردوستانه ویزو له لارې لومړی دغه هېواد ته په قانوني توګه ولاړل، خو بیا له برزایل څخه تر امریکا پورې له شاوخوا لسو نورو هېوادونو په غیرقانوني توګه د هوا، ځمکې او اوبو له لارې ځي او ځان د امریکا ګاونډ کې مکسیکو هېواد ته رسوي.
هغه افغانان چې د مکسیکو هېواد له لارې د امریکا متحده ایالتونو ته داخلېږي، ممکن د پناهغوښتنې پروسې، د کار جواز، د بیا مېشتېدنې ګټو او کډوالۍ اړوند ځینو موضوعاتو په اړه پوښتنې ولري؛ په دې لیکنه کې موږ هڅه کړې ده چې د هغوی پوښتنو ته ځوابونه پیدا کړو.
دا چې کوم افغانان د مکسیکو له لارې امریکا ته داخلېږي، ځیني افغانان پوښتنې لري چې د امریکا متحده ایالتونو حکومت ورسره څه ډول برخورد کوي او څه ډول اسناد ورکوي؟
د پناه غوښتنې (Asylum) لپاره غوښتنلیک ورکول:
د امریکا متحده ایالتونو د سرحداتو اوسنۍ پالیسي له مخې، هغه کډوال چې امریکا ته داخلېږي او غواړي چې د پناه غوښتنه وکړي، لارښوونه ورته کېږي چې د CBPOne په نوم له لاندې ګرځنده ټيلېفوني اپلېکېشن څخه کار واخلي څو د امریکا متحده ایالتونو خاورې ته له داخلېدو سره سره په یوه بندر کې د ملاقات مهالوېش تنظیم کړي.
لینک: https://www.cbp.gov/about/mobile-apps-directory/cbpone
امریکا ته له داخلېدو وروسته دوی به په چټکۍ سره د ادغام بهیر کې شاملېږي خو راغلي کډوال باید وښیي چي په خپل هېواد کې د (اعتبار وړ وېره) لري، څو وکولای شي چي په امریکا کې د پناه یا کډوالۍ غوښتنه وکړي.
په وروستیو کې د امریکا د سرحدونو پالیسي کې د بدلون له امله، د هغو کسانو لپاره چې د نورو هېوادونو له لارې متحده ایالتونو ته د ۲۰۲۳ کال د مې میاشتې له ۱۱مې وروسته داخلېږي او د امریکا متحده ایالتونو ته له ننوتلو مخکې یې په نورو هېوادونو کې د اسایلم یا پناه غوښتنه نه وي کړې، په سرحد کې ورته د تفتیش پروسه پېچلې شوې چې د پناه غوښتنې پروسه یې هم ستونزمنه کړې ده.
هغه افغانان چې له مکسیکو سره د سوېلي پولې له لارې امریکا ته ځي، هيڅ ډول غوره نه ګڼل کېږي او نه هم ورسره ځانګړی چلند کېږي، بلکې کارونه به یې د نورو هغو غیر امریکایي اتباعو په څېر چې امریکا ته له ویزې پرته ننوځي، پروسس کېږي.
د نورو ټولو پناهغوښتونکو په څېر، هغه افغانان چې د امریکا سوېلي پولې (مکسیکو سره سرحد) له لارې متحده ایالتونو ته داخلېږي، باید دننه کېدو وروسته د یو کال موده کې جریان کې د پناه غوښتنه وکړي؛ له دغو مقرراتو هغه کسان مستثنی دي چې لنډمهال خوندي حالت یا ټيپياېس (د ژغورنې لنډمهاله دریځ) یا بشردوستانه ویزه (پرول) ولري.
هغه کسان چې متحده ایالتونو ته د مکسیکو له لارې داخلېږي، د هغو افغانانو په څېر چې امریکا ته د متحدینو د ښه راغلاست عملیاتو یا تخلیې له لارې راغلي، د پناهغوښتنې غوښتنلیکونه یې ژر نه طی مراحل کېږي. دمګړۍ د هغو کسانو چې متحده ایالتونو ته د OAW له لارې نه دي پرول شوي، د اسایلم یا پناهغوښتنې پروسه یې څو کاله وخت نیسي.
افغانانو ته د کار اجازه:
هغه افغانان چې متحده ایالتونو ته د سوېلي پولې یا مکسیکو له لارې داخلېږي، کولای شي چې د کار اجازې لپاره وروسته له هغه غوښتنه وکړي چې د کډوالۍ لپاره یې غوښتنلیک ورکړی وي او اپلېکېشن یې د ۱۵۰ ورځو لپاره بېځوابه پاتې وي.
دغه راز هغه افغانان چې د ۲۰۲۳ زېږدیز کال د سپټمبر تر ۳۰ پورې د INA د 212(d)(5) مادې له مخې پرول یا بشردوستانه ویزه ترلاسه کوي او هم د هغوی مېرمن یا خاوند او کوچنیان چې له دې نېټې وروسته بشردوستانه ویزه ترلاسه کوي، د کډوالو د بیامېشتېدنې ادارې له لارې د بیامېشتېدو خدمتونو لپاره وړ دي، تر هغه چې پرول یې پای ته ورسېږي یا د ۲۰۲۳ کال د مارچ تر ۳۱مې پورې، هر یو چې وروسته وي.
کله چي د یو چا بشردوستانه ویزه (پارول) پای ته ورسېږي، که دوی د پناهغوښتنې غوښتنلیک استولی هم وي، هغوی د بیامېشتېدنې امتیازات نور نه شي ترلاسه کولای. که چېرې اسایلم یا د اېس ای وي پر بنسټ ورته دایمي هستوګن ورکړل شي؛ نو هغوی به له امتیازاتو او خدمتونو برخمن شي.
د خپلې کورنۍ غړي امریکا ته راغوښتل:
یواځې هغو افغانانو ته چې اسایلم یې قبول شوی وي او حالت یې کډوالۍ ته اوښتی وي، ګرین کارت یې ترلاسه کړی وي، د امریکا متحده ایالاتو تابعیت ولري، د انساني قاچاق قرباني وي او (T) ویزه ورکړل شوې وي او یا هم د جرمونو قرباني وي، (U) ویزه ورکړل شوې وي، کولای شي چې د خپلې کورنۍ غړي امریکا ته راولي.
هغه افغانان چې بشردوستانه ویزه یې ترلاسه کړې وي، کېدای شي د قانوني کډوالۍ په قضیو کې د وړیا مرستې لپاره وړ وي، خو د ډېرو زیاتو غوښتنلیکونو له امله د کډوالۍ په اړه حقوقي مرستې هغو خلکو ته ورکول کېږي چې ټیټ لګښت یا بې لګښته قانوني خدمتونو ته اړتیا لري او اوسمهال دا قانوني مرستې محدودې دي.
هغه کسان چې د کډوالۍ په اړه حقوقي مرستو ته اړتیا لري، د امریکا متحده ایالتونو د کډوالو لپاره د خدمتونو له اړوندو لاندې ادارو سره باید ژر تر ژره اړیکه ونیسي او ځانونه ثبت کړي:
۱- د متحده ایالتونو ته د ښه راغلاست (Welcome.US) له حقوقي ایتلاف سره په لاندې ادرس اړیکه ونيسي:
لینک: https://welcome.us/legalalliance/resources-for-afghans
۲- لومړۍ بشري حقونو له ادارې (Human Rights First) سره د غوښتنلیک فورمه ډکه کړي:
۳- د غیرانتفاعي حقوقي خدمتونو چمتو کولو ادارو په لېست کې خپل د اوسېدو ځای ته نږدې اداره ومومي او ورسره اړیکه ونیسي.
لینک: https://www.immi.org/en/Info/get-legal-help
۴- په لاندې لینک کې د ټیټ لکښت حقوقي وکیلان ومومي او ورسره اړیکه ونیسي:
لینک: https://www.projectanar.org/asylum-legal-services
د افغانانو لپاره مهمه ده چې د کډوالۍ په اړه له درغلي کوونکو او انساني قاچاق کوونکو څخه ځان وژغوري او ډاډ ترلاسه کړي چي یوازې له هغه چا مرسته ترلاسه کړي چې قانوني لایسنس ولري او یا هم د عدلیې له وزارت سره راجسټر شوي استازې وي.
پایله:
هغه افغانان چې د مکسیکو له لارې امریکا ته داخلېږي، هيڅ ډول غوره نه ګڼل کېږي او نه هم ورسره ځانګړی چلند کېږي، بلکې د نورو هغو غیر امریکایي اتباعو په څېر به یې کارونه پروسس کېږي چې متحده ایالتونو ته له ویزې پرته ننوځي.
دوی باید ژر تر ژره د امریکا حکومت د رسمي ویبپاڼو له لارې پناه وغواړي او ځانونه ثبت کړي، د بیامېشتېدنې له ادارو حقوقي مرسته وغواړي، د کار کولو قانوني جواز ترلاسه کړي او خپله کورنۍ هغه وخت امریکا ته راوغواړي چې د پناه غوښتنه یې قبوله شوې وي.
اخځلیکونه:
1- https://www.settlein.support/hc/ps/articles/10836858547613
2- https://www.cbp.gov/about/mobile-apps-directory/cbpone
3- https://welcome.us/legalalliance/resources-for-afghans
4- https://www.immi.org/en/Info/get-legal-help
5-https://www.projectanar.org/asylum-legal-services
Views: 251
