یوناما وایي، په افغانستان کې یې د تېر حکومت د پخوانیو چارواکو او وسلهوالو ځواکونو پر وړاندې د طالبانو له خوا د بشري حقونو د نقض نږدې ۸۰۰ موارد ثبت کړي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندوی پلاوي (یوناما) په راپور کې راغلي، دغه سرغړونې – چې غیرقانوني وژنې، خپلسرې نیونې، شکنجې، ناوړه چلند او جبري ورک کول په کې شامل دي – د ۲۰۲۱ کال د اګسټ له ۱۵مې د ۲۰۲۳ کال د جون تر دېرشمې ثبت شوې دي.
په راپور کې د یادو شمېرو په اړه جزئیات نه دي ورکړل شوي او د بشري حقونو د نقض موارد یې په تفکیک نه دي څرګند کړي.
دا په داسې حال کې ده چې اسلامي امارت عمومي عفوه اعلان کړې او پر پلې کېدو یې بیا بیا ټینګار کړی.
د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنر والکرټ رک په راپور کې له بشري حقونو یادو سرغړونو ته په اشاره ویلي: «دا د خلکو له باور سره خیانت دی.»
هغه زیاته کړې: «زه له واکمنو چارواکو غواړم چې د دغه راپور موندنې په دقت سره په پام کې ونیسي او د نورو سرغړونو مخنیوي او له مرتکبینو سره د حساب کولو برخو کې د نړۍوالو بشري حقونو له قانون سره سم خپل مکلفیتونه ترسره کړي.»
د یوناما په راپور کې راغلي: «په هغو مرکو کې چې د یوناما له خوا ترسره شوې، اشخاصو د شکنجې او ناوړه چلند مثالونه ورکړي چې د حاکمو امنیتي ځواکونو د غړو له خوا د پایپونواو کېبلونو په وسیله پر وهلو سربېره لفظي ګواښونه او ناوړه چلند په کې شامل دي. یوناما د ځینو کورنیو له غړو هم اورېدلي چې خپلوان یې نیول شوي یا تريتم شوي او مړي یې څو ورځې یا ان میاشتې وروسته موندل شوي دي.»
سرچینې ویلي چې د هرات د ښځو محبس پخوانۍ مشره عالیه عزیزي د ۲۰۲۱ کال د اکټوبر له دویمې تر اوسه نادرکه ده.
یوناما زیاتوي: «تر اوسه پورې، د یوناما په راپور کې د بیان شوو پېښو اړوند د څېړنو او عاملینو ته د سزا ورکولو لپاره د حاکمو چارواکو هڅې خورا محدودې دي؛ ان په یو څو قضیو کې چې د حاکمو چارواکو له خوا یې تحقیقات اعلان شوي، روڼتیا او حساب ورکونه په کې کمزورې ده او معافیت په کې غالب دی.»
یوناما پر طالبانو غږ کړی چې د عمومي بښنې شرایط روښانه کړي، څو ډاډ ترلاسه شي چې عمومي بښنه پلې کېږي او د پخوانیو حکومتي چارواکو او امنیتي ځواکونو د غړو پر وړاندې د بشري حقونو د سرغړونو اړوند باوري او روښانه جرمي تحقیقات ترسره کېږي .
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې او د یوناما مشرې روزا اوتنبایوا ویلي چې طالبان باید عمومي عفوې ته رښتینه ژمنتیا وښیي؛ ځکه چې د هغې په وینا، دا په افغانستان کې د عدالت، پخلاینې او پایداره سولې لپاره رښتینی او مهم ګام دی.
د طالبانو ویاند ذبیحالله مجاهد وایي چې د یوناما دغه راپور حقیقت نه لري.
هغه زیاتوي چې د اسلامي امارت له لوري عمومي عفوه په ټولیزه توګه عملي ده.
Views: 10
