روژه یو مهم دیني عبادت دی؛ چې د انسان شخصیتي سمون، تقوا، شکرګذارۍ، تعاون او رشد ته زمینه جوړوي. په عین وخت کې روژه د بدن روغتیا ته هم ګټوره او مهمه ده. خو، که د روژې په جریان کې مناسب غذایي رژیم مراعات نشي، د هغې روغتیايي ګټې کمېدلی شي. لاندې لیکنه په دوه برخو کې دا موضوع تشریح کوي: (۱) د روژې روغتیايي ګټې او (۲) وړاندیز شوی غذایي رژیم.
الف. د روژې روغتیايي ګټې
روژه نه یوازې روحاني بلکه فزیکي، رواني او ټولنیزې ګټې هم لري. د روغتیا له پلوه یې مهمې ګټې په لاندې ډول دي:
- د وزن کموالی او میتابولیزم: روژه د کالورۍ د مصرف د محدودیت له امله د بدن د اضافي غوړو په سوځولو کې مرسته کوي او د وزن د کمښت سبب کېږي.
- د شکرې ناروغۍ کنټرول: روژه د وینې د شکرې سطحه منظموي او د انسولین موثریت زیاتوي، چې د شکرې ناروغۍ په مخنیوي او کنټرول کې ګټور دی.
- د زړه روغتیا: روژه د خراب کولیسټرول (LDL) سطحه کموي او د ښه کولیسټرول (HDL) سطحه لوړوي، چې له امله یې د زړه ناروغیو خطر راکمېږي.
- د معدې او هضمي سیستم پاکوالی: روژه معده او کولمې له زهرجنو موادو پاکوي او د هضم بهیر منظموي.
- دماغي روغتیا، د حافظې ښه والی او تمرکز: روژه د داسې پروټیني موادو تولید زیاتوي چې د دماغ د فعالیت، یادښت (حافظې) او تمرکز په ښه کولو کې مرسته کوي.
- د التهاب کمښت: روژه د بدن دننه التهابونه کموي، چې د مزمنو ناروغیو لکه سرطان او د زړه ناروغیو په مخنیوي کې مهم دي.
- د عمر اوږدوالی او اتوفاجي (ځان خوړنه): روژه د زړو او خرابو حجرو د پاکولو او د نوو حجرو د جوړولو پروسه فعالوي او په دې توګه د عمر په زیاتوالي کې برخه اخلي.
- د زهرجنو موادو خارجول: روژه بدن ته فرصت ورکوي چې مضر او زهرجن مواد دفع کړي او په نتیجه کې د بدن حجرات ترمیم شي.
- د معافیتي سیستم پیاوړتیا: روژه د بدن دفاعي سیسټم قوي کوي او د التهابي ناروغیو خطر کموي.
- د ودې چټکتیا: روژه د ودې د چټکوالي سبب کیږي، ځکه د روژې له امله په بدن کې د انسولین د کمېدو په مقابل کې د ودې هورمون تولید تحریکېږي، چې د لوییدو سبب کېږي. هغه نوي بالغ شوي ځوانان او پیغلې باید له روژې ونه ویرېږي؛ ځکه روژه د دوی روغتیا او ودې ته ګټوره ده.
ب. وړاندیز شوی غذایي رژیم
په روژه کې د متمرکز او خالص عبادت سره سره، د بدن د روغتیا ساتنې لپاره، یو متوازن غذایي رژیم ډېر مهم دی. لاندې سپارښتنې د روژې د دوه مهمو وختونو – روژه ماتې (افطار) او چرګ بانګ لپاره وړاندې کېږي:
۱. د روژه ماتې (افطار) پر مهال
- په اوبو او خرماوو روژه ماتول: تر اذان اورېدو وروسته، په لومړي سر کې یوه یا دوه خرماوې وخورئ او یو ګیلاس اوبه وڅښئ.
- د بدن د مایعاتو بیا پوره کول: د روژه ماتې په جریان کې یو څو ګیلاسه اوبه وڅښئ ترڅو بدن خپلې اوبه په ښه ډول پوره کړي.
- سپک خواړه: له سپکو او ژر هضمیدونکو غذایي موادو لکه د سبزیجاتو سوپ، تازه سلاد او نورو نرمو خوړو استفاده وکړئ.
- متوازن غذایي مواد: د پروټین (لکه چرګ، کب، یا لوبیا ګانو)، صحي غوړو (لکه د زیتون تېلو) او اصلي کاربوهایدرېټونو (لکه د غنمو ډوډس یا جواري) ترکیب په پام کې ونیسئ او په کمه اندازه یې وخورئ.
احتیاطي سپارښتنې:
په روژه ماتې کې باید احتیاط وشي او په خوراک کې له افراط څخه ډډه وشي. له همدې امله، د خوړو تنوع او توازن ته پام وکړئ، ځکه معده محدود ظرفیت لري. له بلې خوا هر ډول خواړه په ټاکلي وخت کې ګټور دي. د روژه ماتې پر مهال د لاندې سپارښتنو مراعاتول ګتورې دي:
د خوړو اندازه او ډول
- اعتدال، تنوع او توازن: د خوړو تنوع (رنګارنګۍ) او توازن ته ځانګړې پاملرنه وکړئ. د معدې محدود ظرفیت له امله په یوه وخت کې ډیر خواړه مه خورئ.
- ساده کاربوهایدرېټونه: د ساده کاربوهایدرېټونو لکه ساده ډوډۍ ګټور دی؛ په مقابل کې له مغلقو کاربوهایدرېټونو له زیات خوراک ډډه وکړئ. په روژه ماتي کې د دې لپاره چې بدن مو ژر انرژي واخلي، ځینې هغه مواد وخورئ چې ژر انرژي درکړي لکه مڼه، شهد (عسل) او شیدې.
د معدې ظرفیت او د خوړو حجم
- د معدې ظرفیت: پر یوه وخت په معده کې تر یو لیتر غذایي مواد او اوبه مه زیاتوئ. سره له دې چې معده د کش کېدو په صورت کې زیات خواړه ځایولی شي، خو پر معده دغه ډول فشار د ګاسترین هورمون د تولید سبب کیږي چې هغه د معدې تیزابو زیات افراز ته زمینه جوړوي او په نتیجه کې، د معدې د سوزش، تخریش او حتی زخم سبب کیدای شي.
د روژه ماتي او چرګ بانګ ترمنځ موده کې
- د روژه ماتې وروسته مایعات: که تر روژه ماتې وروسته په څو وقفو کې مایعات (اوبه) څښئ، ګټور دي؛ خو هڅه وکړئ چې د خوب کیفیت مو اغېزمن نه کړي.
- د چرګ بانک تنظیم: د چرګ بانګ خوړو څخه نیم ساعت مخکې راپاڅېږئ، یو دوه ګیلاسه اوبه وڅښئ. بیا د څو رکعته لمونځ ادا کړئ او تر هغه یو څه وخت وروسته خپله د چرګ بانګ غذا وخورئ. په دې توګه، په معده زیات بار نه راځي او هضم به په آرامۍ ترسره شي.
۲. د چرګ بانګ پر مهال:
- د اوږدمهاله انرژۍ ساتلو لپاره کاربوهایدرېټونه: هغه خواړه استعمال کړئ چې انرژي ورو ورو تولیدوي، لکه د خالصو غنمو ډوډۍ، جوار یا وریجې.
- پروټین لرونکي مواد: هګۍ، لبنیات (مستې، پنیر) او نور پروټین لرونکي خواړه وخورئ.
- د میوو او سبزیجاتو شاملول: میوې او سبزیجات لکه هندواڼه، بادرنګ او پالک د اضافي اوبو او غذایي موادو لپاره وخورئ.
- د مالګې او قهوې محدود استعمال. له زیاتې مالګې او قهوې ډډه وکړئ چې د بدن اوبه مو کمې نه شي. دهغو پر ځای د سهار تر پیل لږ مخکې یو ګیلاس اوبه وڅښئ، چې حلق مو لوند وي.
عمومي سپارښتنې:
- د اوبو پوره کول: د روژه ماتي او چرګ بانګ په دواړو وختونو کې د اوبو سطحه لوړه وساتئ.
- متوازن خواړه: هڅه وکړئ خواړه متوازن او متعادل وي چې پر معده ډیر بار نه شي.
- منظم مهال ویش: د روژه ماتې او چرګ بانګ ترمنځ یو منظم مهال ویش غوره کړئ ترڅو د هضم بهیر ته کافي وخت ورکړل شي.
له دې معلوماته څرګنده شوه چې روژه نه یوازې یو روحاني عبادت دی، بلکې د بدن روغتیا او هضمي سیستم ته هم ډېره ګټه رسوي. یو متوازن غذایي رژیم چې په افطار او چرګ بانګ کې متناسب خواړه، کافي اوبه او د معدې مناسب حجم مراعات کړي، کولی شي د روژې روغتیايي ګټې تضمین کړي او د بدن انرژي او روغتیا وساتي. په دې توګه، که د روژې په جریان کې سم غذایي رژیم رعایت شي، نو روژه به هم د روحاني او هم د فزیکي روغتیا لپاره یوه اغېزناکه وسیله شي. روژې او عبادتونه مو قبول شه!
وروستی احتیاطي پیغام
که څوک ځانګړې روغتیايي ستونزې لکه د پښتورګو یا معدې ناروغي لري، له
Views: 83
