د ګلابي کميس ورځ

هر کال د فبروري پای شپو، ورځو کې، د کاناډا د  کالیو په هټيو کې، ښايي د ګلابي رنګه کاليو پيدا کېدو، د ډېرو پام ځان ته اړولی وي او دغه ورځ نن د فبروري په ۲۶مه د کاناډا په ښوونځيو کې ولمانځل شوه.

په دغو کاليو کې کميسونه (شرټز)، جرابې، خولۍ، لاسبندونو، سينې باندې لګېدونکيو ګلابي نښانونو، کوچنی لاسي يا د غاړې کڅوړې (بايګز) تر سترګو کيږي.

يو شمېر نورو پوښاک توکيو باندې بيا ګلابي رنګ پيامونه کښل شوي وي، هغو کورنيو چې، کانادا کې اوږدمهالې استوګنه لرلې، ډېر ځله به يې ښونځيو ته، له تلونکيو ماشومانو اورېدلي وي چې، يوه ورځ يې ښونځي ملګري ټول، ښونځي ته ګلابي رنګ کميس (شرټ) سره راځي.

دغه ټول چمتووالی د يوې ځانګړې ورځې لمانځنې لپاره دی چې، کاناډا او يو شمېر نورو هېوادونو کې ورته “ګلابي کميس ورځ (پينک شرټ ډې) وايي.

د ګلابي کميس ورځې تاريخچه:

 کاناډايان وايي، د ګلابي کميس ورځې ياد او لمانځنه د دغه هېواد د نوا سکوشا(Nova Scotia) ولایت د بیرویک ښارګوټي (Berwick) د عالي ښوونځي د دوه تنه زده کونکيو مبارزې سره تړلې ده چې په خورا مېړانه يې د دغه ښونځي يو زده کونکی له ځورونې او ملنډو څخه  ژغورلی دی.

په ۲۰۰۷ زيږديز کال کې، د ياد ښوونځي د نهم ټولګي يو زده کونکی، يوه ورځ ښوونځي ته د ګلابي کميس سره راغلی و چې، د ګلابي رنګ کميس اغوستو لپاره د ټولګي او د ښونځي يو شمېر زده کونکيو له ځورونې، ملنډو او زور زياتي سره مخ شو.

د ښوونځي د دولسم ټولګي دوه تنه ټولګي والو ډويډ شفرډ(David Shepherd) او تراوېز پرايس (Travis Price) ته د ياد هلک ځورونه او پر هغه ملنډې وهل زور زياتی ښکاره شو او په دې فکر شول چې بايد په يوه اغېزمنه بڼه د هغه ملاتړ وکړي.

دواړو، پرېکړه وکړه او  يوه اندازه ګلابي کميسونه یې واخیستل او خپلو ټولګي والو او ښوونځي زده کونکيو ته وويشل. څو، بله ورځ د ګلابي کميسونو سره ښونځي ته راشي.

بله ورځ ښوونځي ته ګڼ کسان له ګلابي کميسونوسره راغلل او په زغرده يې د ياد هلک سره ورته والی، خواخوږي او ملاتړ وښود. د شفرډ او تراوېز ميړانه، زړه سوی او مبارزه تردې دمه يادګار پاتې ده او د کاناډا ښوونځي په چاپيريال کې د هر ډول ځورونې، ملنډو او زور زياتي مخنيوي لپاره هرکال زده کونکيو او عامو وګړو تر منځ ياد او لمانځل کيږي.

د کاناډا “ګلابي کميس ورځ”، په نړيواله ورځ بدلېدل:

له کاناډا  څخه وروسته، په لنډ وخت کې، يو شمېر نورو هېوادونو هم د “ګلابي کمېس ورځې” ياد او لمانځنه پيل کړه څو په خپلو هېوادونو کې د ښونځيو چاپيريال کې د ځورونې، ملنډو وهلو او زور زياتي مخه په اغېزمنه توګه ونيسي.

څه موده وروسته، په ۲۰۱۹ زيږديز کال کې ملګرو ملتونو ادارې يونسکو په رسمي بڼه، هر کال د نومبر مياشتې پنجشنبه د نړۍ په ټولو ښوونځيو کې د ځوورنې، ملنډو پر وړاندې مبارزې نړيواله ورځ  ونوموله او په دغه ورځ هر کال په ټوله نړۍ کې ځانګړي مناسبتي پروګرامونه جوړېږي

کاناډا کې د دغې ورځې ياد او لمانځنې ډول:

کاناډا کې هر کال دغه ورځ د فبروري مياشتې په وروستی چهارشنبې ورځ لمانځل کيږي. په ښوونځيو کې زده کونکي هڅول کيږي څو، دغه ورځ ګلابي رنګ کالي واغوندي. دغه ډول کميسونه معمولا د فبروري مياشتې په دويمه نيمايي کې د پوښاک يو شمېر هټيو کې پلورل کيږي. زياته برخه يې پر مخ يو شمېر پيامونه انځورونه هم لري چې د پام وړ يو يې د “مهربانه اوسئ” پيام دی، يا هم دې ته ورته نور پيامونه.

دغه راز، د يادې مبارزې د ياد او لمانځنې په پار د ګلابي کميسونو  تر څنګ، ځانګړي ګلابي چاپي نښانونه، خولۍ، لاس بندونه، جرابې، زده کونکيو ته ځانګړې لاسي او د غاړې بکسې هم  چمتو او هټيو کې پلورل کيږي.

سره له دې چې دغه ورځ، د “ګلابي کميس ورځې” په نوم ياده شوې خو موخه يې يواځې د يو رنګ، بڼې، جنس ملاتړ يا د يوه ځانګړي رنګ، بڼې، جنس پر وړاندې مخالفت  نه دی.

د دغې ورځې پيامونه، زده کونکي او د دغه هېواد عام وګړي هڅوي چې “مهربانه” او “خواخوږي” اوسي، هيڅکله توپيرونو، بيلا بيلو بڼو، عادتونو لپاره څوک ونه ځورول شي، په چا ملنډې ونه وهل شي او له چا سره زور زياتی ونشي.

د یادونې وړ ده چې د ګلابي کمیس ورځ  (په فیبروري میاشت کې) او د ګلابي  رنګ نړیواله ورځ (د اپرېل په میاشت کې) دواړه یو بل  سره تړاو لري او دواړه د د نواسکوشا (Nova Scotia) د عالي لېسې د پېښې څخه الهام اخلي. د دې ورځو د لمانځنو موخې د هومو فوبیا او ټرانسفوبیا سره د مبارزې او په ټولنه کې د LGBTQ اقلیتونو د ځورونې د بد  اغېز د پوهاوي لپاره هم را منځ ته شوې دي. د اپرېل د میاشتې لمانځنه یې په نسبي ډول عامه شوې ده او په ډېرو هېوادو کې تر سره کېږي.

د هومو فوبیا او ټرانسفوبیا په اړه شخصي نظرونه یوه لوري ته پرېږدو، خو د یوې ټول شموله او خواخوږۍ ټولنې لپاره کار کول یوه ډېره عالي او سپیڅلی هڅه ده. لکه څنګه چې ټولنې وده او پرمختګ کوي، هم دارنګه زغم او خواخوږي هم ور سره مخ په ډېرېدو وي. خدای دې وکړي چې زموږ ګران افغانستان یو پرمختللی هیواد شي او ټولنه یې کې یې د زغم او خواخوږي رڼا خپره شي.

Views: 20