دیدار ولودیمیر زلینسکی رئیس جمهور اوکراین، با دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده در کاخ سفید را همه‌ای ما دیده یا شنیده‌ایم. برخلاف انتظارات، این ملاقات نه با استقبال باشکوه همراه بود و نه تشریفات معمول دیپلماتیک. زلنسکی که در سفرهای پیشین خود به واشنگتن با استقبال ویژه، پذیرایی های گرم وبرنامه های مفصل مواجه می‌شد، این بار در فضایی کاملاً متفاوت ظاهر شد. او که با امید به ادامه حمایت‌های ایالات متحده به واشنگتن سفر کرده بود، با رویدادی مواجه شد که نه تنها فراتر از تصوراتش بود، بلکه بسیاری از ناظران بین‌المللی را نیز شگفت‌زده کرد.
این دیدار که در ظاهر یک نشست دیپلماتیک برای جلب کمک های بیشتر به نظر می‌رسید، به صحنه‌ای غیر منتظره تبدیل شد که زلنسکی ومتحدان اروپایی‌اش را در بهت فرو برد. رئیس جمهور ترامپ، با معاون خود جی.دی. ونس، زلنسکی را با پرسش‌های تند وصریح به چالش کشید. رئیس جمهور آمریکا نه تنها او را به جنگ طلبی متهم کرد، بلکه وی را عاملی برای تشدید تنش‌های جهانی و حتی آغازگر جنگ جهانی سوم معرفی نمود. رئیس جمهور آمریکا زلسنکی را به «ناسپاسی» متهم کرد و گفت که قدردان کمک‌های آمریکا برای مقابله با حمله روسیه به کشورش نبوده است.
بحران در روابط اوکراین و آمریکا
دیدگاه مردم افغانستان درباره این واقعه متفاوت است؛ این اتفاق بیشتر تابع برخی قضاوت‌های رایج است که در مواجهه با سرگذشت دوسال و نیم در میدان تصور میشود. زیرا در طول این جنگ ایالات متحده تمام قد در حمایت از اوکراین قرار داشت و کمک‌های بی شماری را در اختیار رژیم کی‌یف قرار داده بود. واقعیت این است که رئیس جمهور ترامپ و معاونش جی.دی.ونس، برخورد غیر معمول با زلنسکی کردند که به طور آشکار تحقیرآمیز بود.
این تقابل سیاسی، روابط کی‌یف و واشنگتن را به نقطه‌ای حساس رسانده که میتواند سرنوشت جنگ، به ویژه حمایت غرب از اوکراین را دستخوش تغییر کند. به گزارش برخی منابع، «پیش از این دیدار هر دو طرف امیدی زیادی برای دستیابی به یک توافق داشتند، اما مجادله آشکار و بی سابقه بین سران دو کشور، مذاکرات را به بن بست غیر قابل برگشت کشاند. رئیس جمهور ترامپ در بیانیه رسمی اعلام کرد که «معامله به هم خورده است» و زلنسکی آمادگی لازم برای صلح را ندارد.»
این موضع گیری نشان می‌دهد، تا زمانی که زلنسکی در قدرت باقی است، امید به صلح پایدار و پایان جنگ در اوکراین همچنان در هاله‌ای از ابهام خواهد بود.
چرا این دیدار به یک رویارویی دیپلماتیک تبدیل شد؟
چنانچه سفر زلنسکی به واشنگتن پایان غیر منتظره داشت. او برای امضای قرارداد معدنی به کاخ سفید رفت؛ قراردادی که رئیس جمهور ترامپ آن را به عنوان غرامت کمک ۳۵۰ ملیارد دالری آمریکا به اوکراین در جنگ با روسیه مطالبه می‌کرد. اما آنچه در این دیدار رخ داد، مسیر مذاکرات و دیپلماسی را به کلی تغییر داد.
ترامپ که پیشتر زلنسکی را «یک فروشنده فوق‌العاده» توصیف کرده بود، پس از پیروزی در انتخابات او را «دیکتاتور» نامید و بر ضرورت انتخابات جدید در اوکراین تأکید کرد. وی همچنین اعلام کرد که به دنبال برقراری ارتباط با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و پایان دادن به درگیری اوکراین است. از نظر رئیس جمهور ترامپ این جنگ بیهوده، منابع انسانی و مالی را هدر می‌دهد و خطر یک جنگ جهانی دیگر را به همراه دارد. این اظهارات رئیس جمهور ترامپ، نسبت به زلنسکی، در گفته‌های معاون او جی.دی.ونس، در دیدار کاخ سفید نیز به خوبی آشکار شده بود. آقای ونس گفت: «من در باره نوع دیپلماسی صحبت میکنم که قرار است به ویرانی کشور شما پایان دهد.» معاون رئیس جمهور ترامپ اظهارداشت، «شما درحال حاضر در حال اعزام اجباری نیروها به خطوط مقدم هستید، زیرا با مشکل نیروی انسانی مواجه هستید.» معاون رئیس جمهور آمریکا تسریع کرد: «شما مردم را می‌آورید و به آنها یک تور تبلیغاتی نشان می‌دهید.» منظور آقای ونس به وضوح آشکار بود؛ نه تنها به زلینسکی بلکه به همه‌ای جهانیان میگفت که رئیس جمهور اوکراین جوانان را بدون درنظرداشت هیچ محدودیتی با چند جلسه تبلیغات/ایدئولوژیک عمداً به خط نبرد می‌فرستد و آنهارا قربانی خواست‌های جنگ طلبانه‌اش میکند.
در همین حال، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، و پیت هگزت، وزیر دفاع آمریکا، نیز بر لزوم پایان دادن به این درگیری تأکید کرده‌اند. آنها معتقدند که ادامه جنگ، نه تنها به نفع ایالات متحده نیست، بلکه اروپا نیز قادر به جایگزینی نقش آمریکا در این بحران نخواهد بود.
تغییر معادلات و آینده جنگ اوکراین
اظهارات رئیس جمهور ترامپ نشان می‌دهد که او از مدت‌ها پیش نسبت به سیاست‌های زلنسکی بدبین بوده و قصد دارد مسیر سیاست خارجی آمریکا در قبال اوکراین را تغییر دهد. در مقابل، زلنسکی با رویکرد، جنگ طلبانه خود تلاش میکند آمریکا متحدانش را بیش ازپیش درگیر این جنگ کند، زیرا ادامه جنگ، بقای سیاسی او را تضمین میکند.
پس از ناکامی در جلب حمایت واشنگتن، زلنسکی به سرعت به اروپا رفت تا پشتیبانی غربی‌ها را حفظ کند، اما واقعیت این که اروپا بدون حمایت ایالات متحده قادر به تأمین مالی و تسلیحاتی جنگ اوکراین نیست. این در حالی است که به نظر می‌رسد واشنگتن و مسکو در کنار رفتن زلنسکی از قدرت، اتفاق نظر دارند و آن را شرط اساسی برای پایان جنگ اوکراین می‌دانند.
درحالی که این تحلیل نوشته میشود، ارتش روسیه درحال پیشروی درخاک اوکراین است و بخش قابل توجهی خاک این کشور را در اختیار دارد. ارتش روسیه به تازگی نیروهای اوکراینی را از منتطفه کورسک عقب رانده است، رویدادی که نشان می‌دهد اظهارات رئیس جمهور ترامپ مبنی براینکه «تو هیچ برگ برنده‌‌ای نداری»، چندان بی اساس نبوده است. رئیس جمهور ترامپ در دیدار خود با زلنسکی تأکید کرد او با جنگ جهانی سوم قمار میکند، زیرا رهبران اوکراین در تلاش‌اند تا پای آمریکا و متحدانش را به یک رویارویی مستقیم با روسیه بکشانند. این تنش‌ها تاجایی پیش رفته که حتی سناتور لیندسی گرهام، که پیشتر از حامیان سرسخت زلنسکی بود، اظهار داشت: زلنسکی باید از ترامپ عذرخواهی کند یا کنار برود».
بنابراین دیدار اخیر زلنسکی و رئیس جمهور ترامپ به نقطه عطفی در روابط اوکراین و ایالات متحده تبدیل شد. از یک سو، ترامپ به سراحت اعلام کرده که نمی‌خواهد آمریکا بیش از این برای جنگ اوکراین هزینه کند، از سویی دیگر زلنسکی همچنان به دنبال کشاندن پای غرب به یک درگیری تمام عیار با روسیه است. در چنین شرایطی آینده این جنگ و سرنوشت زلنسکی به سیاست‌های جدید کاخ سفید بستگی دارد تا اقدامات اروپا.
