در روزهای پایانی دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن، تصمیمی غیرمنتظره و پرمخاطره از سوی او جهان را در بهت و حیرت فرو برد. بایدن به اوکراین اجازه داد از موشک‌های دوربرد آمریکایی برای حمله به عمق خاک روسیه استفاده کند. این اقدام زمانی انجام شد که تنها پنجاه روز به انتقال قدرت به رئیس‌جمهور منتخب از حزب جمهوری‌خواه باقی مانده بود. بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی و نظامی این اقدام را به‌مثابه ایجاد بحران جهانی و به چالش کشیدن موقعیت رئیس‌جمهور آینده، دونالد ترامپ، در مواجهه با ولادیمیر پوتین تفسیر کردند.
ابعاد تصمیم و واکنش‌ها
کارشناسان بین‌المللی این تصمیم بایدن را اقدامی بی‌پروا و شاید حتی تعمدی در راستای افزایش تنش‌ها قلمداد کردند. مایکل والتز، مشاور امنیت ملی منتخب ترامپ، این اقدام را نشانه‌ای از تشدید تنش در جنگ اوکراین دانست و هشدار داد که پیامدهای آن غیرقابل پیش‌بینی است.
این رویداد از نظر عملیاتی نیز جنجال‌برانگیز شد. اوکراین به دستور بایدن، شش موشک دوربرد ATACMS را به سمت تاسیسات نظامی روسیه در بریانسک شلیک کرد. وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که پنج موشک توسط سامانه‌های دفاعی اس-400 و پانتسیر سرنگون شدند، اما یکی از موشک‌ها باعث آتش‌سوزی جزئی در منطقه شد، بدون اینکه تلفات یا خسارات عمده‌ای به همراه داشته باشد.
تحولات دکترین هسته‌ای روسیه
واکنش روسیه به این حملات، تغییر دکترین بازدارندگی هسته‌ای این کشور بود. ولادیمیر پوتین در شورای امنیت روسیه، دکترین جدیدی را برای مواجهه با تهدیدات نوظهور به تصویب رساند. این دکترین، که تحت تاثیر حملات دوربرد اوکراین و درخواست‌های رئیس‌جمهور زلنسکی از آمریکا و بریتانیا تدوین شده است، به روسیه اجازه می‌دهد در صورت حمله موشکی به خاک خود، از تسلیحات کشتار جمعی استفاده کند. دیمیتری مدودف، معاون شورای امنیت روسیه، در این‌باره اعلام کرد: «شلیک موشک‌های ناتو به روسیه به منزله حمله مستقیم این بلوک نظامی است و می‌تواند با پاسخ‌های هسته‌ای روبه‌رو شود.»
این تغییر به وضوح نشان‌دهنده خطر بالقوه وقوع جنگ جهانی سوم است. مسکو اعلام کرده است که در برابر هرگونه اقدام تحریک‌آمیز، با تمام قدرت پاسخ خواهد داد و این تهدیدی آشکار به اوکراین و کشورهای عضو ناتو است.
سیاست‌های اوکراین و آمریکا؛ خطرات و پیامدها
در همین حال، وزارت دفاع آمریکا از تخصیص بودجه‌ای ۱۰۰ میلیون دلاری برای تعمیر و سرویس‌دهی تسلیحات آمریکایی در اختیار اوکراین خبر داد. این تصمیم به‌عنوان بزرگ‌ترین گام در راستای تشدید جنگ ارزیابی شده است. روسیه هشدار داده بود که چنین اقدامی، کشور را به رویارویی مستقیم با ناتو سوق خواهد داد.
اظهارات اخیر اوکراین مبنی بر تلاش برای شکست کامل روسیه نیز بیشتر به یک شوخی سیاسی می‌ماند. روسیه به‌عنوان کشوری با بزرگ‌ترین زرادخانه هسته‌ای جهان، در برابر تهدیدات مستقیم، بی‌تفاوت نخواهد ماند. زلنسکی و حامیان غربی‌اش به نظر می‌رسد خطر وقوع جنگ هسته‌ای را نادیده می‌گیرند یا دست‌کم می‌گیرند، اما واقعیت این است که چنین رویکردی پیامدهای فاجعه‌باری برای کل جهان خواهد داشت.
نتیجه‌گیری
تصمیم آمریکا برای صدور مجوز حملات دوربرد به خاک روسیه، آغاز مرحله‌ای جدید و به‌شدت خطرناک در جنگ اوکراین است. این اقدامات نه‌تنها تهدیدی مستقیم برای امنیت جهانی محسوب می‌شوند، بلکه احتمال وقوع جنگ هسته‌ای را نیز افزایش داده‌اند. در شرایطی که قدرت‌های جهانی همچنان به رقابت‌های تسلیحاتی و گفتمان‌های تهاجمی ادامه می‌دهند، لازم است که نهادهای بین‌المللی برای جلوگیری از گسترش این بحران وارد عمل شوند. آینده جهان به توانایی رهبران در جلوگیری از تنش‌های بیشتر و تلاش برای حل‌وفصل دیپلماتیک این بحران بستگی دارد.
این مقاله بيانگر نظر نویسنده است، تلویزیون وصال در قبال آن مسووليتى ندارد.
Views: 57
