سیمینار علمی تحت عنوان «شهادت گیله‌من وزیر، انگیزۀ اتحاد میان افغان‌ها» از سوی افغان‌های مقیم خارج به‌تاریخ ۲۸ سپتمبر سال ۲۰۲۴ از طریق «زوم» برگزار شد و سخنرانان این سیمینار پیشنهادات مهمی را پیرامون جرگۀ آیندۀ جنبش تحفظ پشتون‌ها تحت نام «عدالت قومی» ارایه کردند.
این سیمینار با تلاوت آیاتی از کلام الله توسط میرویس محمد عابدالحق هاشمی آغاز شد، پس از آن شینکی کروخیل، سفیر پیشین افغانستان در کانادا و عضو ولسی جرگۀ قبلی به اشتراک گننده‌گان خوش‌آمدید گفت.
شینکی کروخیل اهداف این سیمینار را ذیلاً بیان کرد:
«بررسی وضعیت گذشته، حال و آیندۀ افغان‌های پشتون، تشخیص عوامل و راه‌حل‌های مشکلات، تهیۀ پیشنهادات برای نشست آیندۀ جنبش تحفظ پشتون تحت نام «عدالت قومی» و ایجاد تحرک در تلاش‌های حق‌خواهان.»
این نشست که موضوعات آن براساس تسلسل مفاهیم ترتیب گردیده بود، از سوی صفیه صدیقی عضو ولسی جرگۀ پیشین ارایه می‌شد.
سخنران نخست سیمینار استاد شهسوار سنگروال بود که در موضوع سیمینار تحت عنوان «پیشینۀ تاریخی جدایی افغان‌ها» مسایل زیر را مورد بررسی قرار داد:
«سیاست‌های در حال پیشرفت و دوجانبۀ انگلیس و روس در جدایی «کوزه پشتونخوا» از افغانستان، دو رویی فارس و پنجاب، خودخواهی و اختلاف امیران افغان، استفادۀ نادرست از فرصت‌ها، توافق‌نامه‌های مختلف میان بزرگان افغان و انگلیس، توافق‌نامه‌ها میان روس‌ها و انگلیس‌ها، توافق‌نام‌های انگلیس با ایران و پنجاب، ادامۀ مبارزۀ مردم با وجود تمام توافق‌نامه‌ها، راندن اشغالگران از خانۀ خود و رد شدن این توافق‌نامه‌ها از سوی افغان‌ها در جرگه‌های بزرگ.»
داکتر سیدعالم محسود، دومین سخنران سیمینار بود که سقوط پیشاور را آغاز کشتار پشتون‌ها و شهادت برخی آشخاص تا گیله‌من وزیر را تسلسل این رویداد ناخوشایند دانست.
داکتر محسود در مورد جدایی پیشاور تا ایجاد پاکستان و تا سال ۱۳۵۷، سپس تبدیل شدن خاک افغانستان به میدان جنگ میان ابر قدرت‌ها، جریان جنگ با تروریزم که تنها به نام وجود داشت و نسل‌کشی سیسماتیک کنونی پشتون‌ها صحبت کرد.
وی همچنین تصریح کرد، افغان‌ها همیشه در جنگ پیروز شده و در مذاکره شکست خورده‌اند که ما موارد خشونت‌ها علیه پشتون‌ها را مستندسازی نکرده‌ایم و ادعای خود را به گوش جهانیان به‌گونۀ کامل نرسانده‌ایم.
سخنران سوم این سیمینار داکتر محمدعثمان تره‌کی بود که چارچوب عمومی بحث جدید سیاسی دربارۀ داعیۀ خط فرضی دیورند را با شیوۀ بسیار خوبی ارایه کرد.
داکتر تره‌کی روی جزئیات مهم موضوع تمرکز کرد و به پرسش‌های شرکت‌کننده‌گان در سمینار پاسخ داد: «در دوران اشغال بیست سال یا حضور امریکایی‌ها، موضع ایتلاف نظامی بین‌المللی در بارۀ خط فرضی دیورند چگونه ارزیابی کرده می‌توانیم؟ با حاکمیت دوبارۀ طالبان داعیۀ دیورند با چه مشکلاتی مواجه است؟ چگونه می‌توانیم حذف خط دیورند را در ارتباط با تروریزم و بنیادگرایی مطرح کنیم؟ داعیۀ دیورند چگونه می‌تواند در اجندای جیوپولتیک منطقه و دیگر کشورها شامل شود؟»
سخنران چهارم داکتر محمدابراهیم شینواری بود که مقالۀ خود تحت عنوان «چگونه کشورها و قوم‌های محکوم با هم متحد می‌شوند؟» را ارایه کرد.
وی در سخنانش بر مشترکات افغان‌ها و «پشتون‌های لر و بر» تأکید کرد و گفت، پشتون‌ها متجانس‌ترین ملت در جهان هستند و بیشترین مشترکات را دارند؛ زیرا از آمو تا مارگله در یک جغرافیۀ واحد زنده‌گی می‌کنند، تاریخ مشترک دارند، یک دین و یک مذهب دارند، همه به یک زبان شیرین پشتو صحبت می‌کنند، فرهنگ مشترک و اصول پشتون‌‌داری دارند، با هم رفت‌وآمد دارند و با ریسمان قرابت و برادری به‌گونۀ محکم باهم پیوسته‌اند.
داکتر شینواری همچنین از برخی قسمت‌ها و اقوام جدا شده یادآوری نموده و توضیح ساخت که کدام اقوام جدا شده دوباره باهم یکجا شده و کدام‌ها هنوز هم جدا باقی مانده‌اند. وی در مورد راه‌ها و استراتژی‌های قوم‌ها و ملت‌هایی که دوباره با هم یکجا شده‌اند، نیز صحبت نمود؛ همچنین راه‌های مفصل صلح‌آمیز، نظامی و مشترک را پیرامون اتحاد لوی افغانستان و تمام پشتون‌ها بیان کرد.
وی با در نظرداشت همین تجارب موفق سایر ملت‌ها و کشورها و شرایط افغانستان و منطقه، پیشنهادات مشخص و روشنی را برای نشست آیندۀ «عدالت قومی» جنبش تحفظ پشتون‌ها ارایه نمود.
موضوع پنجم تحت عنوان «ابعاد فرهنگی مبارزۀ شهید گیل‌من و چند پیام آن برای نسل جوان» بود که توسط داکتر زرین انځور، یکی از نویسنده‌گان کشور ارایه گردید.
انځور گفت: «فعالیتهای فرهنگی و ادبی گیله‌من وزیر در قید حیات او باعث بیداری نسل جوان شد و اکنون از اشعار و ترانه‌های وی در بیداری و انسجام نسل جوان و از سخنرانی‌ها و فعالیتهای وی در سازمان‌دهی جوانان استفاده صورت گیرد.»
موضوع ششم تحت عنوان «شهادت گیله‌من و ایجاد دیدگاه و انگیزۀ روشن برای مردم افغانستان، طرزالعمل‌ها و اقدامات» بود که توسط ایمل خان ختک ارایه شد.
نقاط مهم سخنرانی ختک بر پاسخ این پرسش‌ها متمرکز بود: «چنین شهادت‌ها در تاریخ چگونه سبب ایجاد انگیزه و تقویت و پیروزی حرکت‌های ملی و سیاسی شده‌است؟ کدام گام‌ها باید برداشته شود تا شهادت گیله‌من باعث تقویت انگیزه، تحرک و انسجام برای جنبش تحفظ پشتون و تمام ملت افغان شود و این کاروان بزرگ را به سوی موفقیت سوق دهد؟ چگونه می‌توان فعالیتهای رسانهها برای گسترش انگیزه توحید، منسجم و در یک مسیر برابر شود؟ و افغان‌های پشتون مقیم خارج در این زمینه چی مسؤولیت‌های در این زمینه دارند؟»
موضوع هفتم تحت عنوان «لوی افغانستان متحد گانه راه حل مشکلات افغان‌ها» بود که توسط داکتر تاج‌الدین ملت‌مل ارایه شد. و این مسائل مهم را مورد بحث قرار داد: «ایدیال لوی افغانستان و وضعیت کنونی پشتون‌ها، پشتون‌ها که از زمان استعمار و براساس آجنداهای جیوپولیتیک و جبر تاریخی ابرقدرتها از خانۀ بزرگ خود جدا شده‌اند، اکنون چی کنند؟ خواستار حقوق ولایتی/ فدرالی پشتونخوا در پاکستان شوند؟ خواستار پشتونستان مستقل شوند و یا اینکه به مبارزۀ یکجا شدن با لوی افغانستان را تحقق بخشند؟ داکتر ملت‌مل نکات مثبت هر بدیل و موانع و تهدیدها را در برابر آن بررسی کرد.
ملت‌مل همچنان فرصت‌ها و چالش‌های ممکن را نیز تشریح کرد؛ در اخیر راه کلیدی و اصلی حل مشکل را رسیدن به هدف که همان لوی افغانستان است، عنوان کرد.
دانش کروخیل در پایان سیمینار از اشتراک کننده‌گان سپاس‌گذاری کرد و در مورد گام‌های آینده گفت که کمیتۀ تدارک سیمینار پیشنهادات سیمینار را به‌گونۀ منظم جمع‌آوری و ترتیب خواهد کرد و به جرگۀ عدالت قومی پشتون و جنبش تحفظ پشتون ارایه خواهد کرد.
کروخیل همچنان افزود که چنین نشست‌های علمی و تحلیلی – مشورتی ادامه خواهد داشت و در مورد مسایل مربوط پشتون‌ها/ افغان‌ها و مسایل ستراتیژیک افغانستان با صاحب‌نظران و فعالان اجتماعی – سیاسی بحث‌هایی صورت خواهد گرفت.
این نشست با خواند دعا توسط میرویس محمد عابدالحق به پایان رسید.
Views: 4
